𝝤𝝻𝝸𝝺ί𝝰 𝞃𝝾𝞄 𝝙𝞀. 𝝗𝝰𝝺𝝴𝝼𝞃ί𝝼 𝝨𝝼ά𝝸𝝼𝞃𝝴𝞀 𝞂𝞃𝝾 𝝤𝞆𝞄𝞀ό την 2 Απρ 2023

 

Καλημέρα και χρόνια πολλά !

Ευχαριστώ πολύ τον Δήμο Κάτω Νευροκοπίου για την πρόσκληση. Είναι μεγάλη μου τιμή να βρίσκομαι εδώ σήμερα, όχι μόνο ως ιστορικός από την Αθήνα, αλλά και ως Γερμανός πολίτης, απόγονος δύο παππούδων Γερμανών στρατιωτών. Γεγονός που πιστεύω ότι από μόνο του δείχνει την πολύ μεγάλη πρόοδο που έχουμε κάνει τα τελευταία 82 χρόνια στην Ευρώπη.

Το οχυρό Λίσσε είναι ένας τόπος μνήμης, όπως επίσης και ένας τόπος ιστορικής κατανόησης. Αποτελεί δηλαδή έναν τόπο στον οποίο, πέρα από την ιστορία στα βιβλία, μπορεί ο τουρίστας, ο επισκέπτης, ο ενδιαφερόμενος να καταλάβει την ιστορία και να επιστρέψει σπίτι του με νέες ιδέες για μία ευρύτερη κατανόηση. Όταν βρίσκεται κανείς πάνω στο οχυρό και βλέπει την πεδιάδα, καταλαβαίνει αμέσως τη γεωγραφία, την πολεμική-στρατηγική γεωγραφία του σημείου και θεωρώ ότι η αξιοποίηση ενός τέτοιου τόπου ιστορίας είναι πάρα πολύ σημαντική και βοηθάει πέρα από την ανάγνωση βιβλίων και δημοσιεύσεων.

Έχουμε την ευκαιρία σήμερα να παρευρισκόμαστε σε μια καινούργια έκθεση εικονικής πραγματικότητας και θα ήθελα να συγχαρώ τον Δήμο, καθώς πρόκειται για κάτι πολύ σύγχρονο και καινοτόμο. Ταυτόχρονα αποτελεί μία πολύ σημαντική πρωτοβουλία, γιατί μας δείχνει την κατεύθυνση που είναι αναγκαίο να ακολουθήσουμε. Οι συνήθειες των ανθρώπων σήμερα και των νέων, αλλάζουν και δεν πρέπει να τους αφήσουμε μόνους τους με την ιστορία και με λάθος ιδέες. Οφείλουμε να τους πάρουμε από το χέρι, να τους δείξουμε τον δρόμο με ενδιαφέρουσες τεχνολογίες και να μην τους αφήσουμε μόνους τους. Η παρούσα έκθεση εικονικής πραγματικότητας πιστεύω ότι είναι ένα πάρα πολύ καλό και σημαντικό παράδειγμα.

Στην έρευνα που πραγματοποιώ στο Εθνικό ίδρυμα Ερευνών στην Αθήνα, η οποία χρηματοδοτείται από το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Υπουργείο Εξωτερικών, από πόρους του Ελληνογερμανικού Ταμείου για το Μέλλον, δουλεύουμε επίσης με νέες τεχνολογίες. Συγκεκριμένα, δημιουργούμε μία βάση δεδομένων για τη γερμανική κατοχή στην Ελλάδα, που αφορά στην εθνική ιστορία σε τοπικό επίπεδο. Φτιάχνουμε δηλαδή μία βάση, με την οποία μπορούμε να βοηθήσουμε τις τοπικές κοινότητες σε όλη τη χώρα. Βάζοντας στο σύστημα το όνομα του δήμου ή της κοινότητας που μας ενδιαφέρει, η βάση θα μας δώσει ως αποτέλεσμα ποια γερμανικά στρατεύματα πέρασαν και πόσο καιρό έμειναν στο σημείο, όπως και σε κάθε χωριό της Ελλάδας. Αν και είναι αρκετή δουλειά, καθώς δουλεύουμε για όλη τη χώρα καθ΄ όλη τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, βρισκόμαστε σε καλό δρόμο και έχω τη χαρά, καθώς σταθήκαμε τυχεροί και βρήκαμε αρκετές πληροφορίες για το Κάτω Νευροκόπι, σήμερα να δώσω ορισμένα αποτελέσματα από αυτή την έρευνα, επίσημα στον Δήμαρχο.

Για να ολοκληρώσω, θα ήθελα να σημειώσω ότι είναι σημαντική η δουλειά που γίνεται μαζί με τις τοπικές αρχές, την ερευνητική κοινότητα και σε ένα διεθνές πλαίσιο. Μέσω της βάσης δεδομένων για παράδειγμα, η οποία αποτελείται από ένα ελληνογερμανικό ερευνητικό έργο, αντιλήφθηκα ότι ο κεντρικός στρατώνας της γερμανικής μεραρχίας που πέρασε από εδώ, δηλαδή της 72^ης μεραρχίας πεζικού, προήλθε από την περιοχή μου, εκεί δηλαδή που ζούσε ο παππούς μου και κατά τύχη της ιστορίας δεν πολέμησε εδώ, αλλά πήγε στο ανατολικό μέτωπο.

Αυτή την πολυπλοκότητα της ιστορίας πρέπει να την τοποθετήσουμε μαζί και θεωρώ ότι είναι σημαντικό να την κοιτάξουμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όλοι μαζί, με τους πρώην εχθρούς και αντιπάλους, που σήμερα οι περισσότεροι είναι συνεταίροι μας. Έτσι πιστεύω ότι θα μπορέσουμε να δουλέψουμε προς μια κοινή ιστορική αφήγηση στην Ευρώπη.

Σας ευχαριστώ!

                                                                                                               Κυριακή, 2 Απριλίου 2023

 

 

 

𝞐𝞷𝞲𝞸𝞹𝞸ί𝞰𝞼𝞰 𝞞𝟀𝞾𝞺ώ𝞶

𝝩𝝾 𝝠ί𝞂𝞂𝝴 𝝰𝝿ό 𝞇𝝶𝝺ά !!!

𝞞𝞵𝞲𝞴ί𝞪 𝞬𝞲𝞪 𝞽𝞰𝞶 82𝞰 𝞔𝞹έ𝞽𝞮𝞲𝞸 𝞽𝞰ς 𝞛ά𝟀𝞰ς 𝞽𝟂𝞶 𝞞𝟀𝞾𝞺ώ𝞶 !!!

 

  Το οχυρό Λίσσε στη Γραμμή Μεταξά

    Το οχυρό Λίσσε ανήκει στα Οχυρά της Γραμμής Μεταξά, τα οποία κατασκευάστηκαν κατά μήκος των Ελληνοβουλγαρικών συνόρων την περίοδο 1936-1941. Καθώς το διάστημα του Μεσοπολέμου η Βουλγαρία φαινόταν ως ο κύριος πιθανός αντίπαλος της Ελλάδας, είχε αρχίσει από το 1936 με εντατικούς ρυθμούς η οχύρωση των βόρειων συνόρων της Ελλάδας. Η οχύρωση αυτή, η οποία ονομάστηκε από τους ξένους «Γραμμή Μεταξά», εκτεινόταν από την ανατολική όχθη του Αξιού πάνω στο όρος Μπέλες (Κερκίνη) μέχρι τη δυτική όχθη του Νέστου, κατά μήκος, εν μέρει, της Ελληνογιουγκοσλαβικής μεθορίου και κατά κύριο λόγο της Ελληνοβουλγαρικής μεθορίου. Η οχυρωμένη αυτή τοποθεσία επεκτάθηκε από τις αρχές του 1939 ανατολικά, κατά μήκος της δυτικής όχθης του Νέστου από το Παρανέστι μέχρι τις εκβολές του Νέστου, και από τις αρχές του 1940, όταν δηλαδή ήδη έγινε φανερή η Γερμανική απειλή, προς τα δυτικά, από τη λίμνη Δοϊράνη μέχρι την ανατολική όχθη του Αξιού. Η εσπευσμένη κατασκευή των τελευταίων αυτών τμημάτων περιλάμβανε έργα οχυρωτικής εκστρατείας με μικρό αριθμό σκυρόδετων επιφανειακών έργων, για να προστατευτεί ο πεδινός διάδρομος του Αξιού.

𝜪𝝌𝝊𝝆ό «𝜦ί𝝈𝝈𝜺» : 𝜤𝝈𝝉𝝄𝝆ί𝜶, 𝜺𝜿𝝈𝝊𝜸𝝌𝝆𝝄𝝂𝜾𝝈𝝁ός 𝜿𝜶𝜾 𝝅𝝆𝝄𝝄𝝅𝝉𝜾𝜿ές....6 Απριλίου 2019

• Φωτογραφία από το εσωτερικό του Οχυρού Λίσσε στο Κάτω Νευροκόπι Δράμας, που σήμερα έχει διαμορφωθεί σε μουσείο (φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Στο δρόμο για την έξοδο από το λεκανοπέδιο Νευροκοπίου, δεξιά στην πρώτη εδαφική έξαρση, βρίσκεται το οχυρό «Λίσσε», το οποίο κατασκευάστηκε το 1936. Τη δεκαετία του 1980 κατασκευάστηκε το μουσείο του οχυρού, του οποίου μέρος με την ονομασία «Χελώνη» χρησιμοποιείται ως επισκέψιμος χώρος. Στο πλαίσιο του προηγούμενου διασυνοριακού ευρωπαϊκού προγράμματος Interreg, με την συνεργασία του Δήμου Νευροκοπίου και του γειτονικού Γκότσε Ντέλτσεφ της Βουλγαρίας, το οχυρό μετατράπηκε σε θεματικό μουσείο. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου, το οποίο ολοκληρώθηκε το 2013, ανήλθε στα 1,17 εκ. ευρώ.

𝜢 𝜞𝝆𝜶𝝁𝝁ή 𝜧𝜺𝝉𝜶𝝃ά, 𝜼 𝜺𝝅ί𝜽𝜺𝝈𝜼 𝝉𝝄𝝊 𝜲ί𝝉𝝀𝜺𝝆 𝜿𝜶𝜾 𝜼 𝝈ύ𝜸𝝌𝝆𝝄𝝂𝜼 𝜶𝝃𝜾𝝄𝝅𝝄ί𝜼𝝈𝜼 𝝉𝝎𝝂 𝜪𝝌𝝊𝝆ώ𝝂. 6 𝜜𝝅𝝆 2020.

 

Οι φετινές λιτές επετειακές εκδηλώσεις, λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, σε τίποτα δεν μειώνουν τον ηρωισμό των υπερασπιστών της περίφημης γραμμής, Μεταξά, στην οποία δόθηκε ο κύριος αγώνας εναντίον της χιτλερικής επίθεσης, την Άνοιξη του 1941. Η Γραμμή Μεταξά αποτελεί το μεγαλύτερο οχυρωματικό έργο στην νεότερη ιστορία, ανώτερο της γαλλικής γραμμής «Μαζινό». Πρόκειται για 21 οχυρά που κατασκευάστηκαν υπό συνθήκες άκρας μυστικότητας από το 1936 έως το 1941. Το κόστος κατασκευής του τιτάνιου αυτού αμυντικού έργου, που εκτείνεται από τον ορεινό όγκο της Κερκίνης μέχρι την Κομοτηνή, άγγιξε τα 1,5 δισεκατομμύρια  δραχμές.

Τα Βαλκάνια ήταν ανέκαθεν έδαφος πρόσφορο για δολοπλοκίες, δεδομένου ότι από εδώ ξεκίνησε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος το 1914.  Μέχρι την κρίση  του Μονάχου το 1938, η πρωταρχική ανησυχία του δικτάτορα Μεταξά δεν ήταν ο ιταλικός αλλά ο βουλγάρικος κίνδυνος. Η Βουλγαρία και η Ελλάδα αποδύθηκαν μετά το 1936 σε έναν φρενήρη ανταγωνισμό εξοπλισμών, που βάρυνε δυσβάστακτα τις ήδη καχεκτικές οικονομίες τους.  Η αύξηση των ελληνικών δαπανών για εξοπλισμούς δεν υπαγορευόταν μόνο από τον βουλγαρικό ρεβιζιονισμό, αλλά και από το ευρύτερο ρεύμα του αναθεωρητισμού στην Ευρώπη – η ιταλική εισβολή στην Αβησσυνία το 1935 είχε προβληματίσει τους έλληνες ιθύνοντες.